Heb je er wel eens op gelet hoe vaak je het woord “moeten” gebruikt? In mijn sessies met cliënten ben ik er altijd super-alert op, want “moeten” gaat over volhouden en wilskracht en dat zijn lastige concepten.
Vooral vrouwen moeten vaak heel veel van zichzelf: ze moeten hun werk heel goed doen, ze moeten een leuke vriendin zijn, ze moeten een leuke vrouw zijn, ze moeten de was doen, het huishouden, de kinderen….. Ze moeten sporten en leuke dingen doen, een hele waslijst. Herken je dat?
Het is wel veel…
En voor je gaat steigeren en roept: “Ja maar die dingen vind ik ook heel leuk om te doen, dat doe ik niet alleen omdat het moet.” Ik geloof je meteen, want ik vind die dingen ook leuk om te doen (hoewel de was en het huishouden toch niet echt…), maar het is soms allemaal wel veel. Want wij vinden al gauw dat het ook allemaal heel goed moet en dat het ook niet kan wachten.
Verdiend
Hierdoor belanden we regelmatig uitgeteld op de bank ’s avonds, niet in staat tot veel meer dan Netflixen. En heel vaak vinden we dan dat we een beloning hebben verdiend. Na een hele dag je best te hebben gedaan met al je taken, heb je nu toch wel wat verdiend?
Jong geleerd oud gedaan…
Vaak leren wij al heel jong dat als je iets hebt gepresteerd, dat je een beloning verdient. Soms is die beloning bijvoorbeeld een medaille als je een sportwedstrijd wint, een andere keer is het geld van oma, omdat je een goed rapport hebt. Maar heel vaak is dat ook iets lekkers als het gaat om minder bijzondere prestaties: een gevulde koek na de zwemles, een ijsje na een uurtje lief spelen, een snoepje als je je kamer hebt opgeruimd, een warme choco na een lange wandeling.
Beloningsgedrag
En dit beloningsgedrag nemen we mee als we volwassen worden: een glas wijn na een dag hard werken, chocola als je ’s avonds op de bank ploft, als je het gevoel hebt dat je voor iedereen bezig bent geweest behalve voor je zelf, of een rol koekjes omdat je geen energie meer hebt en behoefte hebt aan suiker.
Herkenbaar?
Probleem is alleen dat als je dat structureel doet, je gewicht zal toenemen. En veel van mijn cliënten geven ook aan dat het grootste probleem die avond is, waarin ze alsmaar trek hebben in iets lekkers. En dat ze al heel vaak hebben geprobeerd om niets te nemen, maar dat ze dat telkens maar een tijdje volhouden en dan weer terugvallen.
Wilskracht
Volhouden en wilskracht horen bij elkaar: op wilskracht houd je iets vol. Dus je kunt een tijdje op wilskracht niets nemen als je ’s avonds op de bank zit. Probleem is alleen dat wilskracht niet werkt voor de lange termijn. Wilskracht is vooral een drijvende kracht als het gaat om een resultaat halen binnen een bepaalde termijn. Dus binnen dit kader: afvallen met een dieet doe je op wilskracht, tot je het resultaat hebt bereikt. Is het resultaat eenmaal bereikt, dan helpt wilskracht je nauwelijks om het vol te houden, zoals iedereen die wel eens op dieet is geweest, kan beamen.
Beetje zielig…
Daarnaast is nog een groter probleem dat je door dat lekkers niet te nemen, je jezelf de beloning ontneemt die je vindt dat je verdiend hebt. Dus de behoefte die je voelt, wordt niet bevredigd, waardoor je je ontevreden gaat voelen en misschien ook wel een beetje zielig: ik heb zo hard gewerkt vandaag, dan mag ik toch wel wat lekkers, zo erg is dat toch niet? En je kan op je klompen aanvoelen dat je het dus niet lang gaat volhouden om niets lekkers te nemen….
Ja fijn zal je misschien denken, maar wat is de oplossing dan wel?
Erkenning
De eerste stap in de oplossing is om te beginnen met het erkennen van het gevoel dat om die beloning vraagt: ben je moe? Of ben je gefrustreerd door iets op je werk dat niet goed liep? Of misschien voel je je niet erkend voor wat je allemaal binnen het gezin doet en ben je daar verdrietig over. Misschien voel je je eenzaam nu je in deze tijd thuis moet werken en niet op stap kan en komt dat ’s avonds extra hard binnen.
Allemaal legitieme gevoelens, die aandacht en erkenning nodig hebben. Maar geen chocola, koekjes, ijs, wijn, chips of verzin maar wat. Want dat helpt daar allemaal niet voor: je voelt je niet minder eenzaam met een zak chips en niet minder gefrustreerd door een rol koekjes. Wat het misschien doet is het enigszins verdoven van je gevoel door de lekkere smaak. O ja, je krijgt er trouwens ook een dikke kont van…. En dat is niet aardig, maar wel de waarheid.
Wat wel helpt, behalve aandacht en erkenning: slapen als je moe bent, een lekker warm bad nemen als je gespannen bent, buiten gaan wandelen als je gefrustreerd bent, een knuffel van je kind of partner als je je niet erkend voelt, muziek luisteren, noem het maar op.
Iets lekkers
Betekent dat dan dat je nooit meer iets lekkers mag eten ’s avonds? Natuurlijk niet, binnen een gezond eetpatroon is zeker ruimte voor iets lekkers. Maar eet dan iets lekkers omdat je oprecht heel veel zin hebt in dat lekkers en niet omdat je iets zoekt om je gevoel te dempen. En geniet er dan ook van, zonder schuldgevoel.